Voor wie ooit de prachtige mozaïekwerken in Ravenna heeft mogen aanschouwen, met name van de basiliek van San Vitale, zullen de namen van keizer Justinianus en keizerin Theodora altijd een wat mysterieuze klank hebben. Justinianus, bekend vanwege de codificatie van het Romeinse recht in het Corpus Juris Civilis, was keizer van het Oost-Romeinse rijk, ook wel aangeduid onder de naam van zijn hoofdstad Byzantium. De verheven daden van dit keizerlijke echtpaar kennen we voornamelijk uit de werken van Procopius (ca. 500 – ca. 555 na Chr.), maar deze tijdgenoot van het keizerlijk echtpaar heeft ook een boekje opengedaan over de duistere kanten van het keizerlijke hof en van generaal Belisarius en diens echtgenote.

Anekdota, in het Nederlands vertaald door Hein L. Dolen onder de titel Verzwegen verhalen: een schandaalkroniek uit Byzantium, is te lezen als een chronique scandaleuse van de top van dit destijds machtige rijk: intriges, jaloezie, moord, mishandeling, overspel, incest – het komt allemaal voor in dit werkje van relatief geringe omvang: het eigenlijke verhaal telt 116 bladzijden, de rest wordt gevormd door een goede, heldere introductie, verklarende noten, bibliografie en een handig verklarend register. Lees verder

Multatuli was een geniaal schrijver, Conrad Busken Huet (hoogstens) een talent. Dat was het oordeel van Ter Braak en Du Perron in de jaren dertig. Sindsdien lijkt dit oordeel niet meer ingrijpend veranderd. De laatste decennia alleen al zijn tal van biografieën verschenen over Multatuli (W.F. Hermans 1976, Paul van ’t Veer 1982, Hans van Straten 1995, Dik van der Meulen 2002 en zelfs een Multatuli Encyclopedie 1995) om nog niet te spreken over de andere overstelpende literatuur over “de enige grote Nederlandse schrijver van de 19de eeuw”.

Voor een biografie van Busket Huet hebben we moeten wachten tot 2007. Na 3 jaar is het boek alweer in de ramsj terecht gekomen.

Schrijvers uit de negentiende eeuw worden niet meer door een groot publiek gelezen, en dat is een stevig eufemisme. Van Multatuli kan tenminste gezegd worden dat hij nog gelezen wordt, al is het meestal onder dwang op school en gaat het bijna altijd alleen maar om het boek Max Havelaar. Een enkeling leest uit nostalgie de uit de “Ideen” samengevoegde roman Woutertje Pieterse, sommigen kennen fragmenten uit zijn Ideen (vanwege het aforistische karakter ervan) of lezen zelfs de grappige en fascinerende Minnebrieven.

Desiderius Erasmus (“van Rotterdam”, zoals hij zelf trots meldde) is vooral bekend vanwege zijn wereldberoemde boek De lof der zotheid, maar er zijn ook veel brieven van hem bewaard. Erasmus verkeerde en correspondeerde met beroemde geleerden als Thomas More en vorsten van zijn tijd. Zo had hij voor de later beroemde keizer (maar op dat moment nog prins) Karel V een instructief boekje geschreven, een zogenaamde “vorstenspiegel”, waarin hij de aanstaande vorst voorspiegelt hoe deze idealiter optreedt als heerser. De brief ter inleiding en aanbeveling van dit boekje is opgenomen in de bloemlezing die in 2001 verscheen: Erasmus. Een portret in brieven.

Voor de echte liefhebber van Erasmus is er natuurlijk de grote uitgave van zijn correspondentie, waarvan inmiddels 5 delen zijn verschenen. Lees verder