De Athenaeum paperbacks vormen, zoals de naam al aangeeft, een paperbackreeks van de gelijknamige uitgeverij. Kenmerkend voor de inhoud van de deeltjes is dat het veelal boeken over literatuur zijn, secundaire literatuur zogezegd, en dat literatuurtheorie (conform de mode van die tijd) niet wordt geschuwd.

Uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep kan, waar het gaat om boekenreeksen, wel gelden als de moeder aller Nederlandse uitgeverijen. Dat dateert nog uit de tijd dat Johan Polak er de scepter zwaaide. We danken er vele schitterende, exclusieve reeksen aan met klassieke teksten uit de Europese literatuur, zoals de Baskerville Serie, de Grote Bellettrie Serie, de Gouden Reeks en de Perpetua Reeks.

Er wordt soms wel wat meesmuilend gedaan over neerlandici, met name leraren Nederlands, die het leesplezier van jonge mensen zouden bederven. Ik vind die kritiek meestal nogal gratuit, omdat de spreker vaak al bij voorbaat een hekel had aan lezen, of aan inspanning überhaupt. Bij wiskunde of biologie hoor je zelden mensen beweren dat een bepaald onderdeel het plezier in die vakken tegen maakt. Ondergetekende is het levende bewijs dat onderwijs ertoe doet en dat goed literatuuronderwijs werelden heeft geopend die anders gesloten of moeilijker te veroveren waren geweest.

Een goede leraar Nederlands (of in een van de andere talen) maakt een wereld van verschil – ik had het geluk van drie goede neerlandici op onze school van klas 4 t/m 6. Goede leraren vormen sleutels tot de literatuur, naast de literaire werken zelf natuurlijk.

Een type boek waar talendocenten, in mijn tijd althans (1988-1990), “om didactische redenen” wat sceptisch en soms ronduit argwanend over waren: uittrekselboeken en boekjes met analyses van literaire werken. Dat zal vooral de vrees zijn geweest dat leerlingen ze in plaats van en niet naast de literaire werken zouden lezen. Mocht ik leraar zijn geworden, dan zou ik leerlingen juist uitnodigen om ook deze secundaire literatuur te lezen en daar hun eigen bevindingen tegenover te zetten. De leerlingen die geheel zelfstandig een authentieke mening over een literair werk vormen, zijn ook in de hoogste klassen van havo en vwo niet zo heel dik gezaaid en zo’n boekje over een boek kan de reflectie een vliegende start geven.