Een fraaie uitgave van de werken van Alexander Pope stond al een tijdje op mijn verlanglijstje. Dat mag een mooi vormgegeven moderne, wetenschappelijke uitgave zijn of een oude druk uit de tijd van Pope zelf. Het is iets ertussenin geworden: een 9-delige, compleet genoemde uitgave uit 1803, waarin veel commentaar, toelichting en bijdragen van anderen (veelal lofzangen) over Pope zijn toegevoegd.
Het zijn merkwaardige tijden, maar een mens mag niet ontevreden wezen als er nog voldoende te lezen en te sneupen valt. Wat ten opzichte van voorgaande jaren duidelijk veranderd is: noodgedwongen meer online kopen, omdat je door de Coronacrisis op minder plekken komt (en er minder boekenmarkten waren dit jaar) en creatiever zijn bij het zoeken. Dat is voor iemand die nog steeds het liefste ter plekke tegen een boek aanloopt even wennen.
Tegenover de schrijver Arthur van Schendel voel ik enige ambivalentie. Zijn als "neo-romantisch" bekend staande werken vind ik soms erg vaag en zweverig; dat soort ouderwetsche hooggestemdheid zijn we niet meer gewend. Zijn "Hollandse" romans daarentegen, zoals De waterman, zijn schitterend om te lezen. Onderstaande titels, die ik online vond, behoren wel een beetje tot het eerstgenoemde genre, maar hun fraaie bandjes kon ik niet weerstaan. Daarmee passen ze mooi in de kleine collectie waarvan ik eerder delen kocht.
In de → vorige aflevering waren we een obscuur, bijzonder boekje op het spoor gekomen, een vertaling van een Duits werkje, waarin de problematiek van gemengde huwelijken tussen katholieken en protestanten aan de kaak wordt gesteld m.b.v. een melodramatisch verhaal. Vooralsnog hebben we via de online kanalen geen ander exemplaar van dit boekje boven water kunnen halen. Wel is er veel wetenswaardigs over het boekje en de auteur te achterhalen. In deze aflevering volgen we het spoor verder terug, waarbij nog een hele censuurkwestie komt kijken. We beginnen met enkele recensies in de tijdschriften van medio 19e eeuw, die interessante wetenswaardigheden bieden.
Soms heeft het even tijd nodig om bepaalde boeken wat nader te bestuderen. In augustus 2019 toog ik naar Amstelveen om op twee plaatsen een partij boeken op te halen. In de tweede partij zat een gehavend boekje zonder titelpagina, waar een vorige eigenaar zelf ooit een kaft omheen heeft gedaan. De laatste eigenaar wist niet wat het was, maar ik mocht het mee naar huis nemen. Ik wist er ook niet goed raad mee, dus het heeft ruim een jaar naamloos in de kast gestaan. Tot nu.
Augustus is qua nieuw verworven boeken beduidend een mindere maand dan juli, maar dat is onvermijdelijk, alleen al om financiële redenen. Toch heb ik weer een aantal interessante boeken gevonden die goed passen in de Bibliotheca Habetsiana.
Begin augustus liep ik eindelijk weer eens in een kringloopwinkel tegen een paar heel aardige vondsten aan, waaronder de vuistdikke biografie van Hugo Grotius door Henk Nellen.
Lees verderHooimaand was een vruchtbare maand. Corona en de daarbij behorende risico’s en maatregelen weerhielden ons, met pijn in het hart, om naar Italië te gaan. We vierden vakantie in eigen kot en ondernamen enkele daguitstapjes naar o.a. Utrecht, Den Haag, Nijmegen en Roermond. Natuurlijk bezocht ik ter plaatse altijd een of meer boekhandels, waarbij het geduld van mijn medereizigers grondig op de proef werd gesteld.
Daarnaast deed ik in juli af en toe een gelukkige greep via de online kanalen om enkele minder goed vindbare titels te vinden uit de niet te versmaden reeksen Ambo-Klassiek en Baskerville. Al met al ligt er een heel stapeltje voor ons.
Lees verderHet jaar 1937 was het 350-ste geboortejaar van Joost van den Vondel. Bovendien was Gysbrecht van Aemstel, een van zijn bekendste werken, precies 300 jaar oud. De grote Vondel-herdenking werd dat jaar gevierd met tal van uitgaven van zijn werken, waaronder de 10 kloeke delen van De werken van Vondel (uitgegeven tussen 1927 en 1937).
Ik realiseer me dat mijn uitgebreide kennismaking met Vondel (en overigens ook Hooft en Huygens) met name te danken was aan de uitstekende lessen aan het Henric van Veldekecollege te Maastricht. Naast de bekendste (kleinere) gedichten van Vondel hebben we destijds in de klas (vwo 5) ook Gysbrecht van Aemstel integraal gelezen.
Lees verderDichters schrijven en dichten vaak over het dichten en over andere dichters. Zo schreef Ida Gerhardt verscheidene gedichten over haar leermeester, de grote dichter J.H. Leopold. Drie daarvan verschenen in de bundel De Hovenier uit 1961. Deze gedichten bieden een interessante blik op het dichterschap van beiden, en roepen bovendien een gedicht van H. Marsman over Leopold in herinnering. Het gedicht van Marsman is in deze beschouwing het vertrekpunt. Vervolgens komen drie gedichten van Gerhardt uitvoerig aan de orde, waarin duidelijk overeenkomsten zijn te vinden met woorden en beelden die Marsman gebruikt.
Aan het einde van dit artikel toets ik mijn interpretatieve bevindingen aan die van anderen. Met name J.D.F. van Halsema heeft uitvoerig geschreven over “J.H. Leopold bij Ida Gerhardt” (Van Halsema 2002). Deze heb ik gebruikt als proef op de som voor mijn eigen interpretatie. Daaruit moet blijken in hoeverre interpretaties die los van elkaar ontstaan, intersubjectief zijn en tot gedeelde conclusies komen.
Een van de aangename zaken tijdens het schrijven van mijn afstudeerscriptie (1995-1996) was het dagenlang bladeren en lezen in kranten en tijdschriften uit de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw (op zoek naar berichten en artikelen over mijn onderwerp).
Veel van de tijdschriften die ik raadpleegde waren fraai ingebonden, soms zelfs in lederen banden, waardoor ze extra lekker roken. De combinatie oud papier en leder levert soms een onweerstaanbare geur op en associeer ik nog altijd met die gelukkige tijd in de leeszaal van de Universiteitsbibliotheek Nijmegen.
Onlangs liep ik tegen een stevig en groot boek aan, indrukwekkend vanwege de afmetingen: 225 x 300 mm, maar ook de halfleren, marokijnen band met de horizontale ribben op de rug. Daar bleek een reeks ingebonden tijdschriften in te zitten.
Lees verderElke verzamelaar loopt er wel eens tegen aan: de kasten zijn vol, en nu? Waar laten we toch al die boeken? Ik heb al heel verschillende oplossingen toegepast: van het wegdoen van boeken tot en met nog meer kasten kopen, maar elk van deze methodes heeft ook weer zijn beperkingen. Je kunt nog kasten, kastjes, rekken en vitrines in het midden zetten, maar niet iedereen heeft daarvoor de ruimte of een partner die dat tolereert.
In de loop der jaren wordt men creatiever: de boeken zodanig ordenen dat er meer planken in een kast passen. Sinds 2014 maak ik gebruik van een flexibel systeem van stellingen. Toen ik daarmee begon had elke kast 7 planken vol boeken. Bij de literaire romans kun je de planken vaak dichter op elkaar laten aansluiten: met een beetje passen en meten ben ik voor een deel van de kasten uiteindelijk uitgekomen op 9 lagen, met boeken die een ongeveer gelijke hoogte hebben, zoals hieronder zichtbaar is.
Lees verder