Kouwenaar als magiër en mysticus

Boeken als de Bijbel of de Tao-Teh-Tjing moet je eerst honderd keer lezen, en dan snap je er iets van, aldus Prof. H. van Praag in Acht wegen der mystiek. Op niets lijkt dit zo van toepassing als op de gedichten van Gerrit Kouwenaar.

Honderd keer lezen lijkt wat veel, maar voor sommige teksten is het niet genoeg. Zeker een geconcentreerde tekstvorm als poëzie vraagt om gerichte aandacht, en herhaald herlezen. Bij poëzie die zich niet meteen blootgeeft, zoals bijvoorbeeld de gedichten van symbolisten als Rimbaud en bij ons Leopold, maar ook de Vijftigers, Lucebert en Kouwenaar, loont het om er tijd en moeite in te stoppen. Door het herhaald lezen en (her)interpreteren doorloop je als lezer de hermeneutische cirkel: via de delen begrijpen we het geheel beter en vanuit het geheel de delen.

Lees verder

Rhijnvis Feith – Brieven

Rhijnvis Feith is bij velen vooral bekend als de schrijver van het tranentrekkende Julia en van het Oudejaarslied dat nog wel wordt gezongen in protestantse kerken (“Uren, dagen, maanden, jaren vliegen als een schaduw heen”). Maar Feith was een veelzijdig man, eigenzinnig patriot, en een voorvechter van het sentimentalisme aan het einde van de 18e eeuw. In de Brieven over verscheiden onderwerpen behandelt Feith diverse literaire en literair-theoretische onderwerpen en verdedigt hij het sentimentalisme.

Lees verder

Come sole, de vorst des lichts

In een prachtig gedicht laat de Italiaanse Renaissance-dichter Matteo Maria Boiardo het waarnemen van een indrukwekkende zonsopgang overgaan in een loflied op een mooie vrouw, die al dat schoons doet verbleken. Het is een perfect sonnet, met een opbouw en thematiek typerend voor de Renaissance. Verder deed dit gedicht denken aan een bekend sonnet uit onze eigen literatuur, van P.C. Hooft.

Matteo Maria Boiardo (1441-1494)

Voor mij ligt, in een prachtige linnen band met een sober maar mooi stofom­slag, de bundel Poesie der Welt: Renaissance Sonette, een Duitstalige bloemlezing uit de Europese Renaissance-dichtkunst. Het kan haast niet anders of de bundel begint met een afdeling Italiaanse dichters. Minstens zo vanzelfsprekend is Petrarca de eerste dichter die aan bod komt, aangezien het om sonnetten gaat.

Lees verder

In duisternis verdwaald

Een van de beroemdste sonnetten van P.C. Hooft is Geswinde grijsaert, over het bizarre verstrijken van de tijd: alles gaat zo snel, behalve het wachten op de geliefde die ver verwijderd is. Een ander prachtig sonnet, ook vrij bekend, is dat over de zonsopgang, Wanneer de vorst des lichts:

Persoonlijk vind ik dit een van de mooiste 17de-eeuwse gedichten, misschien wel een van de allermooiste uit de gehele Nederlandse poëzie, maar dat geldt voor nog enkele van Hoofts gedichten.

Lees verder

Het beste van Couperus

Ik krijg wel eens de vraag welke boeken van Couperus nu werkelijk de moeite waard zijn en waarmee je het beste kunt beginnen. Onderstaande lijst is een lijst gebaseerd op persoonlijke voorkeur. Natuurlijk staat het eenieder vrij zijn of haar eigen leespad te bewandelen.

Wat zijn zijn beste romans?

Lees verder

Voyage du tour de monde

Post uit Frankrijk! De afzender lijkt zijn postzegelverzameling geplunderd te hebben en heeft daarmee de gehele envelop volgeplakt om het door mij bestelde boek te brengen. Een bijzonder boek, dat een van de inspiratiebronnen zou zijn geweest voor Rond de wereld in 80 dagen van Jules Verne.

Lees verder

De Russische Bibliotheek – een bibliografie

Ongetwijfeld behoort de Russische Bibliotheek van uitgeverij Van Oorschot tot de meest markante en mooist uitgegeven literaire reeksen, en dat al decennialang. Omdat vernieuwing en veranderende (vertaal)inzichten onvermijdelijk zijn, is er ook veel interessants te vermelden vanuit bibliografisch opzicht.

Laatste update: 6 juni 2020 (Toergenjev, Romans).

Onderstaande lijst is tot stand gekomen op basis van de exemplaren in de Bibliotheca Habetsiana en enig zoekwerk op internet. Op 1 mei 2023 heb ik de laatste nog ontbrekende titel toegevoegd aan de collectie. Verbeteringen en aanvullingen zijn van harte welkom, graag via het adres dat u onder het menu-item Over deze site –> Reageren kunt vinden.

Lees verder

Het rijke Roomse leven

Beter zou het zijn om te schrijven: Roomsche, aangezien het gaat om de periode tussen globaal 1860 en 1960. De periode van kinderrijke gezinnen, regelmatig kerkbezoek, uitbundige vieringen op feestdagen, een eigen Katholieke Radio Omroep (KRO) en een eigen Katholieke Universiteit in Nijmegen.

We hebben het vooral over de periode tussen de twee wereldoorlogen, het interbellum, waarin de verzuiling een belangrijke rol speelde. Nederland bestond uit de katholieke, de protestantse, de socialistische en de “algemene” zuil. Men onderhield binnen elke zuil eigen rituelen, ging naar de eigen kerk of gemeenschapsviering, voetbalde bij een katholieke of protestantse club en stemde meestal trouw op dezelfde partij. Voor de katholieken was dat toen nog de Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP, later KVP).

Lees verder

Dante-verklaring

Het grote voordeel van een internationaal vermaarde dichter, zeker van enkele eeuwen geleden, is dat er zoveel edities van bestaan: handschriften en oorspronkelijke drukken, maar ook tekstedities (paleografisch, diplomatisch, kritisch, etc.) en vertalingen! Dat laatste is fijn voor de lezer die graag vertalingen vergelijkt (zoals ik) én voor de verzamelaar (zoals ik), want er is altijd iets te vinden wat je nog niet hebt.

Lees verder

In the pocket

Hoe kun je met 25 boeken in één keer thuiskomen en ze naar binnen smokkelen zodat je huisgenoten het niet zien? Antwoord: zorg dat het heel kleine boekjes zijn, zo klein dat ze gezamenlijk in de binnenzak van je jasje passen.

Het gaat om 25 fragmenten uit meesterwerken, oorspronkelijk Duits of vertaald in het Duits, lieflijk samengevoegd in een cassette. Met de plastic stofkap eromheen lijkt het net een doosje met slechts een afbeelding van boeken, maar als je dit kapje eraf haalt, kun je er wel degelijk 25 leuke boekjes uit te kunnen pakken. Dit setje heeft de tand des tijds goed doorstaan, gezien het kwetsbare karakter ervan.

Lees verder