Enkele Franse en Engelse oude bandjes in de kast, waaronder een handgeschreven dictaat over commercieel recht, uit ca. 1870.

Van links naar rechts:

Caumont, M.A. de, Abécédaire ou Rudiment d’Archéologie: Architecture Religieuse. Ouvrage approuvé par l’Institut des provinces de France pour l’enseignement de cette science dans les Séminaires & les Maisons d’éducation des deux sexes. F. Le Blanc-Hardel, Caen, 1870. 5e druk – gebonden, 800p.

Pélerin, Adriaan L., Essais historiques et critiques sur le département de la Meuse-Inferieure, en general, et la ville de Maestricht, chef-lieu, en particulier. Francois Cavelier, Maastricht, 1803. 1e druk – gebonden, XI+377p.

Gautier, Théophile, Fortunio. Édition illustrée de dix-huit compositions de Paul-Émile Bécat. George Briffaut, Paris, 1934. gebonden, 212p.

Greville, Charles C.F., The Greville Memoirs. A journal of the reigns of king George IV and king William IV, edited by Henry Reeve [3 volumes]. Longmans, Green and Co., London, 1874. 2e druk – gebonden, 424+384+432p.

Fontaine, Jean de la, Oeuvres complètes – Fables [2 tômes]. Précédées d’une nouvelle notice sur sa vie. Chez Lefèvre, Paris, 1818. gebonden, XCI+242+320p.

Taine, H., Philosophie de l’art [2 tômes]. Hachette, Paris, 1901. 9e druk – gebonden, 292+360p.

Daudet, Alphonse, Tartarin sur les Alpes. Nouveaux exploits du heros Tarasconnais. Illustré par Rossi, Aranda, Myrbach, De Beaumont. C. Marpon & E. Flammarion, Paris, 1886. 1e druk – gebonden, 365p. – [Collection Artistique Guillaume Frères].

Achteraf besef ik dat ik met het onderwijs dat ik kreeg (aan het Maastrichtse Henric van Veldekecollege) erg bevoorrecht was, specifiek waar het gaat om letterkunde en nog specifieker waar het gaat om Nederlandse letterkunde (al was de beroemde Fernand Lodewick al met pensioen). In de laatste drie jaren van het vwo had ik voor Nederlands achtereenvolgens de docenten C., D. en F. Zij loodsten ons uitgebreid door de literatuurgeschiedenis der Nederlanden en deden dat vrij grondig met ondersteuning van veel tekstvoorbeelden.

C. behandelde in het 4^e leerjaar de middeleeuwen, D. in het 5^e leerjaar de nieuwere letterkunde tot aan de Romantiek, en F. in het 6^e leerjaar de literatuur vanaf de Romantiek (met veel nadruk op de Tachtigers). Ik kan me nog herinneren, dat D. op een maandagochtend zei: “Als ik één of twee van jullie duurzaam kan interesseren voor literatuur, dan is mijn missie geslaagd.” Als 16-jarige wist ik op dat moment al: daar ben ik er één van. Tijdens datzelfde jaar behandelden we met name “de Renaissance”, van Jan van der Noot en met Jan Luyken, van de familie Roemer Visscher tot en met Jacob Cats. Wij wisten, of konden weten, naar welke schrijver het Barlaeusgymnasium vernoemd was, wie La Défense et illustration de la langue française had geschreven, wat het belang was van de Twe-spraack vande Nederduitsche letterkunst, wat petrarkisme was en hoe de Franse Pléiade-groep invloed had op onze letterkunde.

Een van de leukere boekjes waar ik onlangs op stuitte is een wel heel vrij bewerking van de bekende toneelstukken van William Shakespeare. De flaptekst vermeldt, niet zonder ironie:

“A new dimension, that of density, is added to Shakespearian scholarship by Nicolas Bentley’s analysis of Shakespeare’s plots. […] In fact, it is surprising that he has been able to follow the plays at all”

Het is dan ook een humoristisch bedoeld boekje met een zeer beknopte en eigenzinnige weergave van de inhoud van die toneelstukken.

Een van de aardigheden aan het boekje zijn ook de illustraties, waarvan een aantal in zeer frisse kleuren, die door het cartooneske karakter het grappige element onderstrepen.

Hieronder een aantal van deze illustraties. Het boek is uit 1972 en houdt zich nog niet aan de politiek correcte weergave van mensen: Othello is zo stereotiep weergegeven, dat menige zwarte piet erbij verbleekt. (Othello werd overigens meestal door een blanke man gespeeld, wat gezien de huidige discussie over “black face” de betreffende afbeelding nog pikanter maakt.)

Emile Zola, Het dierlijke in de mens. Vertaald uit het Frans door Fr. Schregel-Onstein, Kruseman, Den Haag, 1973. gebonden, 279p.

Dit is een wat oudere vertaling van La bête humaine, uit de Rougon-Macquart serie van Emile Zola. Bijzonder mooi is het stofomslag, dat doet denken aan populaire lectuur (jeugdboek of wat men tegenwoordig het 'spannende' boek noemt).

Je kunt er lang over discussiëren wat de juiste tekstrichting op de rug van een boek is. Allereerst, en dat zie je bij dikkere (vooral ook oudere) boeken nog wel eens: horizontaal – gezien vanuit het perspectief dat een boek rechtop staat. Een beetje zichzelf respecterende bibliotheek heeft alle – of althans zoveel mogelijk – boeken rechtop staan.

Als de titel verticaal op de rug is geprint, dan zijn er twee mogelijkheden: van boven naar beneden (kortweg BoBe) of van beneden naar boven (BeBo). Nederlandstalige en Engelstalige werken volgen bijna altijd BoBe, Fransen bijna altijd BeBo. 

D'haen, Christine, De Beker van Djamsjied. Gedichten. Em. Querido, Amsterdam / Antwerpen, 2011. 1e druk - paperback, 50p.

Galilei, Galileo, Dialoog over de twee voornaamste wereldsystemen. Vertaald uit het Italiaans door Hans van den Berg, Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2012. 1e druk - paperback, 675p.

Hertmans, Stefan, De bekeerlinge. De Bezige Bij, Amsterdam, 2016. 2e druk - gebonden, 317p.

Nooteboom, Cees, Een ochtend in Bahia. De Bezige Bij, Amsterdam, 1968. 1e druk - paperback, 148p. - [LRP; 282].

Platen, August von, Venetiaanse sonnetten. Vertaald uit het Duits door Paul Claes, Plantage/G&S, Leiden, 1992. 1e druk - paperback, 85p. - [Visum; 8]. - Tweetalige uitgave.

Pye, Michael, Aan de rand van de wereld. Hoe de Noordzee ons vormde. Vertaald uit het Engels door Arthur de Smet, Pom Ruiter, Frits van der Waa, De Bezige Bij, Antwerpen, 2014. 4e druk - gebonden, 430p.

Vasalis, M., Vergezichten en gezichten. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1984. paperback, 64p.

Vegter, Anne, Eiland berg gletsjer. Em. Querido, Amsterdam / Antwerpen, 2011. 2e druk - paperback, 68p.

Vroman, Leo, Daar. Gedichten. Em. Querido, Amsterdam / Antwerpen, 2011. 1e druk - paperback, 216p.