Het zijn merkwaardige tijden, maar een mens mag niet ontevreden wezen als er nog voldoende te lezen en te sneupen valt. Wat ten opzichte van voorgaande jaren duidelijk veranderd is: noodgedwongen meer online kopen, omdat je door de Coronacrisis op minder plekken komt (en er minder boekenmarkten waren dit jaar) en creatiever zijn bij het zoeken. Dat is voor iemand die nog steeds het liefste ter plekke tegen een boek aanloopt even wennen.
Van Schendel
Tegenover de schrijver Arthur van Schendel voel ik enige ambivalentie. Zijn als "neo-romantisch" bekend staande werken vind ik soms erg vaag en zweverig; dat soort ouderwetsche hooggestemdheid zijn we niet meer gewend. Zijn "Hollandse" romans daarentegen, zoals De waterman, zijn schitterend om te lezen. Onderstaande titels, die ik online vond, behoren wel een beetje tot het eerstgenoemde genre, maar hun fraaie bandjes kon ik niet weerstaan. Daarmee passen ze mooi in de kleine collectie waarvan ik eerder delen kocht.
Schendel, Arthur van, De Berg van Droomen. J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1920. 1e druk – gebonden, XLVIII+360p. – [Meulenhoff’s Kleine Boeken van Groote Schrijvers]. – Fraai boekje in zakformaat met batikband en goud op snee.
Schendel, Arthur van, Rose-Angélique. De droomers van de liefde. J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1922. 1e druk – gebonden, 242p. – Rode linnen band met een ontwerp van Pieter A.H. Hofman, goud op snee.
Enkele kringloopvondsten
Zoals eerder gemeld op deze website is het aanbod in de kringloopwinkels in de regio Zuid-limburg sterk tanende, spelen ze liever 'antiquariaatje' met het willekeurige en schrale aanbod dat ze hebben, en vraagt men absurde prijzen (in de context van een kringloopwinkel) voor vaak simpele romannetjes, in veelal scheefgelezen en vergeelde staat. Toch heb ik hier en daar nog enkele leuke items kunnen vinden, maar het is moeizamer zoeken en op meer verschillende plekken.
Sliggers, Bert, Herkomst: Boudewijn Büch. De Arbeiderspers, Amsterdam / Antwerpen, 2005. 1e druk – paperback, 167p.
Een heerlijk boek over de verzameling(en) van Boudewijn Büch, toegespitst op de selectie daaruit die aan het Teylers Museum is geschonken. Dit type boeken (over verzamelen) beschouw ik een beetje als een ‘guilty pleasure’, want het is vooral om te likkebaarden bij het idee van wat er nog allemaal in de wereld te vinden is. De romans van Büch doen mij persoonlijk niks, en de gedichten vind ik ronduit kitsch.
Buschman, José, Couperus in de oriënt. Bas Lubberhuizen, Amsterdam, 2017. 1e druk – gebonden, 190p.
Van en over hemzelve moet ik natuurlijk alles hebben en het is deze maand wederom gelukt een boek over Couperus toe te voegen. Uitgangspunt van dit boek is de reis van Couperus en zijn vrouw in Noord-Afrika, waarvan de neerslag terechtkwam in Met Louis Couperus in Afrika. Buschman volgt Couperus op de voet en stelt vragen bij zijn weergave van de Afrikaanse werkelijkheid en zet deze af tegen wat tijdgenoten van Couperus over dezelfde plaatsen hebben opgemerkt. Leuk onderzoek, al had de compositie van het boek wat strakker gemogen, de auteur valt af en toe in (onnodige) herhaling.
Mulisch, Harry, De procedure. Roman. De Bezige Bij, Amsterdam, 1998. 1e druk – gebonden, 301p.
Dit is ‘slechts’ een upgrade van deze titel, waarvan ik de 5e druk had staan, die ik jaren geleden bij aanschaf al gelezen heb. Het vreemde is dat de latere boeken van Mulisch in grote oplagen verschenen, maar dat je tweedehands een eerste druk niet zomaar tegen het lijft loopt, waarschijnlijk door de minstens zo massale herdrukken van die werken.
Gontsjarow, I.A., Oblomow. Roman in vier delen. Vertaald uit het Russisch door Wils Huisman, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1958. 1e druk – gebonden, 553p. – [Russische Bibliotheek]. – Zwart linnen met goudopdruk en zwart stofomslag.
Van deze Russische klassieker had ik al een 9e druk uit 2008 (rechts op de foto), met (alleen op het omslag!) de moderne spelling van de namen eindigend op -ov en met de nieuwe vormgeving van de omslagen. Toen ik echter de eerste druk uit 1958 in goede staat en voor een paar euro tegenkwam, kon ik de verleiding niet weerstaan. Deze hoort natuurlijk ook in mijn nagenoeg complete collectie Russische Bibliotheek.
Fontane, Theodor, L’Adultera – Cecile. Könemann, Köln, 1998. 1e druk – gebonden, 347p. – [Könemann Classics].
Duits is, in tegenstelling tot wat sommigen beweren, wel degelijk een mooie taal. Het ligt er maar aan wie spreekt (en dat geldt vanzelfsprekend voor alle talen, ik heb ook wel eens lelijk Italiaans gehoord). Het Duits van Theodor Fontane is bijvoorbeeld helder en mooi, een genot om te lezen. Het levert ook menig galgjewoord op, zoals “Dragonerreserveleutnantsallüren”.
Deze leuke, gebonden, kleine uitgave (17×12 cm) op fraai papier is een deel uit een serie van uitgeverij Könemann, waarin Duitstalige en Engelstalige klassieken worden uitgegeven. Op de rechtse foto hierboven enkele andere delen uit de serie.
Denn es war zu viel, dieser ewige Hinweis auf Dinge, die nur unter vier Augen gehören, und das kaum. Aber er kennt kein Geheimnis, weil ihm nichts des Geheimnisses wert dünkt. Weil ihm nichts heilig ist.
Dit wordt gezegd over “van Straaten”, de oppervlakkige, geestige maar ook wat lompe echtgenoot van hoofdpersoon Melanie. Op een bootje met haar minnaar Ebenezer Rubehn vraagt ze zich af waar het allemaal naar toe gaat:
Die Sterne aber funkelten und spiegelten sich und tanzten um sie her, und das Boot schaukelte leis und trieb im Strom, und in Melanies Herzen erklang es immer lauter: wohin treiben wir?
Vries, Her de & Vancrevel, Laurens (red.), Surrealistische ontmoetingen. Documenten en manifesten van het surrealisme in Nederland. Meulenhoff, Amsterdam, 1988. 1e druk – paperback, 327p.
Dit dikke boek, vol stukken (“manifesten”) over het surrealisme in de Lage Landen, heb ik vroeger vaker zien liggen (en altijd laten liggen), maar de laatste jaren niet meer tegengekomen in boekwinkels of op markten. Nu mocht het mee. Het bekende stuk van Paul van Ostaijen over poëzie als woordkunst staat er ook in. Samensteller Laurens Vancrevel heeft van eigen hand ook heel wat stukken opgenomen, een beetje uit verhouding in dit als documentaire bedoelde boek.
Leopardi, Giacomo, Zibaldone. Intellectueel dagboek. Vertaald uit het Italiaans door Frans van Dooren, Athenaeum – Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2001. 1e druk – paperback, 254p.
Deze voortreffelijke vertaling van Frans van Dooren bevat een selectie uit een omvangrijke, ca. 4000 pagina’s tellende, reeks aan notities en overdenkingen, die soms uitmonden in essays of in wat wij “columns” zouden noemen. Ze zijn werkelijk een genot om te lezen en men wordt nieuwsgierig naar de andere teksten. Tijd voor een volledige uitgave in het Nederlands? Uit eigen ervaring weet ik dat Leopardi in het Italiaans niet zo eenvoudig is om te lezen.
“Wij zijn er in geen enkel opzicht zeker van dat de eeuw die na ons komt niet zal twijfelen aan datgene wat wij als zeker beschouwen, sterker nog, als we naar het voorbeeld van alle voorbije eeuwen kijken, zijn we zelfs zeker van het tegenovergestelde.”
En:
“Omdat we bang zijn iets zeer slechts te maken, hebben we niet de moed iets zeer goeds te maken, en we maken daarom maar iets middelmatigs”
Bergh, Hans van den, De last van leugens. Essays over literatuur. G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1991. 1e druk – paperback, 287p.
Oude discussies over de wetenschappelijkheid en rationaliteit van literatuurwetenschap herleven in de bundel en brachten mij terug naar 1991-1992, toen ik bij Algemene Literatuurwetenschap enkele aanvullende colleges volgde. Soms ben ik het niet eens met Van den Bergh of erger ik me zelfs aan formulering of stelligheid, maar het nodigt ook uit tot tegenspraak, tot denken over literatuur, en dat is altijd winst. Zijn essay over de poëzie van J.A. dèr Mouw (Adwaita) maakt dat je zin krijgt om meteen weer naar diens gedichten te grijpen en te luisteren naar ‘T ekstatisch Wagnern van mijn taalorkest.
Getwijfeld over België
Ik heb getwijfeld over België. De coronacijfers begonnen alweer op te lopen, sommige Nederlandse regio's werden al non-grata verklaard, mondkapjes verplicht, ook bij een evenement buiten. Aan de andere kant: dit zou de laatste boekenmarkt van het seizoen zijn in Bilzen, waar ik eigenlijk nog niet eerder geweest ben, terwijl het vanuit Maastricht op een steenworp afstand ligt. Tussen de "srillers", strips en damesromans vond ik dan toch twee aanwinsten voor de Bibliotheca Habetsiana.
Dickens, Charles, L’Ami commun – Le Mystère d’Edwin Drood. Vertaald uit het Engels door Lucien Carrive; Sylvère Monod; René Villoteau, Gallimard, Paris, 1991. 1e druk – gebonden, XIV+1466p. – [Bibliothèque de la Pléiade].
Woestijne, Paul van de (ed.), De klucht van boer Eenos. Naar een Latijnsch gedicht uit de 11e eeuw – Versus de Unibove. Vertaald uit het Latijn door Paul van de Woestijne, Standaard-Boekhandel, Antwerpen, 1944. 1e druk – gebonden, [56]p. – Gezet door G.C. de Batist in de 10 punts Libra van De Roos, verlucht door Helene van Coppenolle. Totale oplage: 510 exx. Dit exemplaar is een van de 100 op geschept Hollands papier Van Gelder en Zonen: XCVII.
Franse bibliotheek
Een veelbelovende reeks van uitgeverij Van Oorschot was de Franse Bibliotheek. Helaas is deze niet even populair geworden als zijn grote Russische broer, maar een beetje in schoonheid gestorven, misschien ook wel omdat een aantal titels en schrijvers niet meteen heel bekend voorkomen bij Nederlandse lezers. Enkele jaren geleden al werden de resterende delen verramsjt voor 5 tot 10 euro per deel (een set van 23 delen in mint conditie bracht op een veiling in 2016 maar € 125 op). Onderstaande 5 delen had ik nog niet en vond ik in de ramsj-kelder van mijn vaste snoepwinkel, boekhandel De Tribune in Maastricht.
Bon, Francois, De begrafenis. Vertaald uit het Frans door Frans de Haan, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1997. 1e druk – gebonden, 106p. – [Franse Bibliotheek].
Bon, Francois, Gevangenis. Vertaald uit het Frans door Frans van Woerden, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1999. 1e druk – gebonden, 145p. – [Franse Bibliotheek].
Bon, Francois, Mechaniek. Vertaald uit het Frans door Frans van Woerden, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 2004. 1e druk – gebonden, 101p. – [Franse Bibliotheek].
Desbordes, Michelle, Het verzoek. Vertaald uit het Frans door Marianne Kaas, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 2000. 1e druk – gebonden, 114p. – [Franse Bibliotheek].
Lamarche, Caroline, De dag van de hond. Vertaald uit het Frans door Rokus Hofstede, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1999. 1e druk – gebonden, 94p. – [Franse Bibliotheek].
Homeros und kein Ende
Homeros, Odyssee. Een zwerver komt thuis. Vertaald uit het Grieks door Patrick Lateur, Athenaeum – Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2018. 3e druk – gebonden, 615p. – [Perpetua]. – Met een nawoord van Emilie van Opstall.
Ondanks de verschillende vertalingen van de Odyssee die ik al heb, wilde ik deze toch niet aan mij voorbij laten gaan. Net als van Dantes werk kun je van Homeros’ werk niet genoeg vertalingen hebben. Bovendien heb ik Lateurs vertaling van de Ilias met veel plezier gelezen; deze vertaling van de Odyssee stond al een tijd op mijn verlanglijstje. Lateur hanteert bij beide vertalingen de vijfvoetige jambe als basis en een fris, niet te archaïsch Nederlands, met respect voor het poëtische karakter van het werk. Deze 3e druk is een uitgave in de fraaie Perpetua-reeks. Nieuw aangeschaft bij De Tribune.
Nog enkele ramsj-tips
In de boekhandel kom je soms afgeprijsde boeken tegen, die je zelf nog niet heel lang geleden voor de volle prijs hebt gekocht. Je zou er als boekenkoper haast cynisch van worden, maar het is een aloud dilemma: bij deze reeksen wil je er zeker van zijn dat je niet achter het net vist, want soms zijn ze plotseling wel uitverkocht en bieden slimme Jopie en zijn maat het enige vindbare exemplaar aan voor 150% van de nieuwprijs via Bol.com. Mocht je dus onderstaande klassiekers nog niet in de kast hebben, schaf ze dan nu aan.
Kafka, Franz, Het kasteel. Vertaald uit het Duits door Willem van Toorn, Athenaeum – Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2018. 1e druk – gebonden, 376p. – [Grote Bellettrie Serie]. – Dit is een herziene vertaling van de Het slot uit 1997.
Afgeprijsd van € 27,50 naar € 12,50.
Thucydides, De Peloponnesische Oorlog. Vertaald uit het Grieks door Wolther Kassies, Athenaeum – Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2013. 1e druk – gebonden, 955p. – [Baskerville Serie].
Afgeprijsd van € 54,95 (en later € 62,50) naar € 25,00.