Een van de interessante Nederlandse uitgeverijen, met inmiddels een geschiedenis van ruim een eeuw is de Wereldbibliotheek. In deze bijdrage tonen we enkele van hun mooie uitgaven van vóór 1945 (en nog eentje uit 1954). Zowel de reguliere fondstitels als de premie-uitgaven van de Wereldbibliotheek tonen een grote aandacht voor boekverzorging, typografie en illustraties, waarbij we o.a. de naam Nic. J.B. (Nico) Bulder een aantal keren zien terugkeren.
Spring direct naar: Winterink - Hoe onze boeken gemaakt worden Honoré de Balzac - Het gevloekte kind Gustave Flaubert - Salammbô Anatole France - De goden dorsten Novalis - De genius van de zang Karel van de Woestijne - Romeo Karel van de Woestijne - Esopet Wilhelm Hauff - De bedelares van de Pont des Arts Desiderius Erasmus - Lof der zotheid
Winterink – Hoe onze boeken gemaakt worden
Winterink, J.C., Hoe onze boeken gemaakt worden. Een wandeling door de werkplaatsen der Wereldbibliotheek. Wereldbibliotheek, Amsterdam, z.j. [= 1945]. 1e druk – gebonden, 62p. – Fraai vormgegeven qua typografie en fotografie.
Bespreking door P. de Keyser in De Gulden Passer (1946).
Honoré de Balzac – Het gevloekte kind
Balzac, Honoré de, Het gevloekte kind. Vertaald uit het Frans door C. Scharten-Antink, M. Scharten-Antink, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1937. 4e druk – gebonden, 174p. – Bandontwerp en frontispice door Nic. J.B. Bulder
Gustave Flaubert – Salammbô
Flaubert, Gustave, Salammbô. Vertaald uit het Frans door Andries de Rosa, Wereldbibliotheek, Amsterdam, z.j. [=1946 ?]. 3e druk – gebonden, 397p. – Bandontwerp en frontispice Nic. J.B. Bulder.
Een scan van de tweede druk uit 1938 is te vinden op DBNL.
Anatole France – De goden dorsten
France, Anatole, De goden dorsten. Vertaald uit het Frans door A. Moresco, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1936. 2e druk – gebonden, 313p. – Bandontwerp en houtgravures van Nic. J.B. Bulder.
Novalis – De genius van de zang
Novalis, De genius van de zang. Vertaald uit het Duits door Dirk Coster, Wereldbibliotheek-Vereeniging, z.p., 1941. 1e druk – gebonden, 32p. – [Wereldbibliotheek Kerstpremie; 1941]. – Illustraties en bandtekening door Thijs Mauve, gedrukt van de Pastonchi-letter.
Het aardige aan dit boekje is dat ik er een los inlegvel in vond, waarvan ik aanvankelijk dacht dat het een prospectus was, maar het blijkt wel degelijk om een verhaal te gaan, Het woud der ellende: een Servisch volksverhaal, uitgegeven als vouwblad (6 bladzijden), vertaald door J. Brandt, met een houtsnede van, alweer, Nic. J.B. Bulder. De gebruikte letter voor de tekst is Bodoni, en het vouwblad was bestemd als nieuwjaarspremie 1942. Het aardige is dat dit item op internet zowel los wordt verkocht, als ook in combinatie met ons bovenstaande boekje. Niet heel zeldzaam of duur, wel heel leuk.
Karel van de Woestijne – Romeo
Woestijne, Karel van de, Romeo of de minnaar der liefde. Wereldbibliotheek-Vereeniging, Amsterdam, 1941. 1e druk – gebonden. – [Wereldbibliotheek Sinterklaaspremie; 1941]. – Houtsneden en bandtekening door Desiré Acket. Gedrukt van de Pastonchi-letter.
Karel van de Woestijne – Esopet
Woestijne, Karel van de, De nieuwe Esopet. Met zestien teekeningen van Jozef Cantré. Wereldbibliotheek-Vereeniging, Amsterdam, 1933. 1e druk – paperback, 41p. – [Wereldbibliotheek Najaarspremie; 1933]. – Sierletters, tekeningen en typografische indeling door Jozef Cantré. Gezet uit de Erasmus Mediaeval van S.H. de Roos. Oplage 3500 exemplaren, gedrukt voor de leden der w.b.-vereeniging, benevens 110 genummerde exemplaren voor “de sikkel” te Antwerpen. Dit is een van de ongenummerde exemplaren op papier van de KNP Maastricht.
Hauff – Bedelares
Hauff, Wilhelm, De bedelares van de Pont des Arts. Vertaald uit het Duits door Nico van Suchtelen, Wereldbibliotheekvereniging, Amsterdam / Antwerpen, 1949. 1e druk – gebonden, 110p. – Verlucht met 30 houtsneden van D. van Luyn, gedrukt van de Perpetua letter op fijn getint papier V.G.Z. [= Van Gelder Zonen] op de persen van de Wereldbibliotheek te Amsterdam en uitgegeven als premie voor de leden der W.B.-Vereniging op St. Nicolaas 1949.
Erasmus – Lof der zotheid
Erasmus, Desiderius, De lof der Zotheid. Vertaald uit het Latijn door J.B. Kan, Wereld-Bibliotheek, Amsterdam / Antwerpen, z.j. [=1954]. 14e druk – gebonden, 191p. – Uitgegeven en van korte ophelderingen voorzien door Dr A.H. Kan. Pentekeningen door Hans Holbein de jongere, bandontwerp door Alb. Hahn jr.
De uitgever vermeldt geen jaar, maar volgens Brinkman’s Catalogus dateert de 14e druk uit 1954. De eerste druk van deze vertaling dateert uit 1912.
De belettering van de boekband vind ik erg mooi: de schreven van de (hoofd)letters, de lange uithaal van de T, de sierlijke S.
Tot slot
De uitgeverij bestaat nog steeds en geeft nog steeds veel, vooral vertaalde, literatuur uit, soms ook in fraai verzorgde uitgaven, maar een speciale genegenheid kan men toch wel opbrengen voor die fraaie typografie, houtsneden en gravures uit die eerste helft van hun bestaan.