We gaan wat terug in de tijd, naar het middeleeuwse Italië, en belanden allereerst bij de Decamerone van Giovanni Boccaccio. Natuurlijk moest ik daarvan een Italiaanse editie hebben, al was het maar de tweedelige paperback editie in cassette van Mondadori in de reeks Oscar Classici, waarvan ik wel meer titels heb (gehad). Maar daar gaat het natuurlijk niet om, want origineel en vertaling zijn niet echt als gelijken te beschouwen, dus die mogen zonder meer naast elkaar in de kast staan. Het gaat in dit geval om de vertaling.

Een vrij bekende vertaling van Decamerone is van de hand van Frans Denissen. Die is inmiddels in veel verschillende edities verkrijgbaar, onder andere in de Perpetua reeks. Die heb ik (nog) niet. Wel heb ik een uitgave uit 1989 van uitgeverij Manteau, en de mooie, monumentale editie in de Gouden Reeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep, de eerste druk daarvan uit 2003. Precies dezelfde tekst, maar in de Athenaeum-uitgave veel fraaier vormgegeven en geïllustreerd.

Ben ik met Boccaccio’s meesterwerk vooralsnog voorzichtig geweest, bij die andere grote Italiaanse dichter, vader van de Italiaanse taal, Dante Alighieri ben ik minder terughoudend geweest. De eerste editie die ik aanschafte was de zoveelste herdruk van een min of meer klassieke vertaling, namelijk die van Christinus Kops, in een gezamenlijke uitgave van Pelckmans en De Wereldbibliotheek. Daarnaast heb ik op een van de vele Italië-reizen een goedkope “studie-uitgave” gekocht, met vele voetnoten en verklaringen, uit 1996 in de reeks BEN Classici. Op een gegeven moment heb ik alle BEN Classici boeken weggedaan, ook Dante; het waren uiteindelijk lelijke pockets op krantenpapier, die vergeelden waar je bij stond. Daar is dus geen foto meer van. Misschien was ik te streng.

Een andere Italiaanse uitgave uit 2004, hieronder links, kocht ik jaren later. Het is de ideale combinatie van studie-uitgave en toch mooi uitgegeven en leesbaar lettertype.

Een andere, min of meer bekende vertaling is die van Frederica Bremer, in 3 afzonderlijke boekbandjes. Deze heb ik een beetje tegen wil en dank: de vertaling is wat stijfjes, de bandjes zijn lelijk, de opschriften nauwelijks meer leesbaar. Het is dat ik boeken van en over Dante (bijna) niet kan wegdoen en van deze vertaling nog geen andere editie heb, maar anders…

Naast de vertaling van Bremer is een Duitse vertaling afgebeeld, getiteld Göttliche Komödie. De beroemde eerste regels luiden hier als volgt:

Als ich auf halbem Weg stand unsers Lebens,
Fand ich mich einst in einem dunklen Walde,
Weil ich vom rechten Weg verirrt mich hatte;

De vertaler is ene Philalethes, een pseudoniem waarachter 19e-eeuws vorstenbloed schuilgaat. De eerste edities hiervan zijn al in de loop van de 19e eeuw verschenen (de eerste volledige Komedie in 1849), mijn exemplaar is uit 1916 en is voorzien van illustraties door Gustave Doré, wat het samen met de fraaie letters toch een mooi boek maakt, dat antiquarisch nog tegen redelijke prijs verkrijgbaar is.

In de bibliotheek van een Dante-liefhebber mag natuurlijk de moderne prozavertaling van een van de bekendste Nederlandse vertalers uit het Italiaans, Frans van Dooren, niet ontbreken. De luxe is dat je kunt kiezen tussen de Ambo-Klassiek uitgave van Ambo (met rood stofomslag) of het deel uit de Baskerville Serie van Athenaeum-Polak & Van Gennep (met crèmekleurig stofomslag). Beide uitgeverijen hebben namelijk een aantal titels (waaronder ook Augustinus’ Stad van God) gezamenlijk uitgegeven. Beide uitgaven zijn uit 1987 en hebben dezelfde tekst.

Maar waarom zou je kiezen? Sterker nog: er ontbreken nog enkele Nederlandstalige edities in mijn kasten, zoals de veelgeprezen vertaling van Ike Cialona en Peter Verstegen, o.a. verschenen in de Gouden Reeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep, met eveneens afbeeldingen van Doré, en in de Perpetua Reeks van dezelfde uitgeverij. Verder is er nog de vertaling van R.F.M. Brouwer, in drie afzonderlijke paperbacks of in één band gebonden.

Als aardigheidje (want niet echt “dubbel”) toon ik hier nog een abridged uitgave hervertelling van de Divina Commedia, in het Italiaans, met zeer kleurige en sprekende illustraties, deze keer niet van Doré. Het gekke is dat de voorstellingen op de plaatjes erg lijken op wat ik mij zelf voorstelde bij het lezen. Of zou dat komen doordat Dante hier erg lijkt op de Dante van de afbeeldingen die we al kenden?