Nadat hij weer eens aan zijn boeken had gelikt,
En, grijs, in stof van eeuwen was gestikt,
Viel een forse folio op zijn kop,
Die híj, voor weinig, op de kop had getikt.
© Danny Habets, 24-4-2021
Een bijzonder bibliotheekboek
Dat zul je net zien: zet je een mooie blogaflevering over “boeken over boeken” (in de breedste zin van dat genre) in de steigers, vergeet je een van de meest bijzondere boeken uit de collectie: een schitterend handboek uit 1902 over de opzet en inrichting van bibliotheken. Het boek stond dan ook ergens op de onderste plank, een beetje buiten beeld en niet ingedeeld bij het juiste genre. Om die reden volgt hier een speciale aflevering, waarin dit speciale boek even voor het voetlicht mag treden. Vanzelfsprekend hebben we het inmiddels opgenomen in de lijst van voornoemde aflevering.
Graesel, Arnim, Handbuch der Bibliothekslehre. Verlagsbuchhandlung von J.J. Weber, Leipzig, 1902. 2e druk – gebonden, 583p.
“Zweite voellig umgearbeitete Auflage der «Grundzuege der Bibliothekslehre, Neubearbeitung von Dr. Jul. Petzholdts Katechismus der Bibliothekslehre». Mit 125 Abbildungen und 22 Schrifttafeln.”
Aan de uitgebreide omschrijving op het titelblad, hierboven geciteerd, is te zien dat deze uitgave al een behoorlijke voorgeschiedenis had: een tweede volledig omgewerkte oplage van een ander boek dat weer een bewerking was van nog een ander boek. Het voorliggende boek is, zoals we in datzelfde citaat lezen, rijkelijk geïllustreerd met mooie foto’s van bestaande (instituuts)bibliotheken en prachtige tekeningen en schetsen m.b.t. de bibliotheekinrichting, van plattegronden tot kasten en planken.
Lees verderBoeken over boeken
In het leven van elke bibliofiel kom je er uiteindelijk niet omheen om ook “boeken over boeken” te kopen. Daarmee bedoelen we niet studies over een literair of filosofisch werk, maar publicaties die het object boek (als artefact) als onderwerp hebben: de fysieke eigenschappen van het boek, het maken van boeken (zetten, drukken, binden), het boekwezen (drukkers, uitgevers en boekhandels), typografie, boekbanden, het verzamelen van boeken (bibliofilie en bibliomanie), inventarissen en catalogi. Er zijn zó veel boeken op deze terreinen dat het nagenoeg onafzienbaar is. Zo zijn er alleen al over bibliofilie en bibliomanie talloze boeken – onze grote boekenvriend Perkamentus wijdde er onlangs een blogaflevering aan.
Zelf heb ik altijd wat dubbelzinnig tegenover het dit genre van “boeken over boeken” gestaan. De interesse is secundair – ik ben van boeken gaan houden door de verhalen die ze bieden: waargebeurde (geschiedenis), verzonnen (literatuur), bedachte (filosofie) of wetenschappelijke (taalwetenschappen). Het gros van mijn collectie omvat dan ook deze vier gebieden. Het boek is daar “slechts” drager van. Wel heb ik vanaf het begin de voorkeur gegeven aan het goed verzorgde boek.
In de loop van de tijd ben ik echter meer en meer gaan letten op de fysieke bijzonderheden van boeken: vormgeving, typografie, ouderdom, zeldzaamheid, ja zelfs het fenomeen verzamelen. Dat laatste vind ik een beetje pervers, maar blijkbaar schuilt er een zekere aantrekkelijkheid in het lezen over jezelf, over die vreemde drang om overal waar je maar komt je ogen open te houden voor boeken en de kans er nog weer één of meer toe te voegen aan je collectie.
Zo is er in de loop der jaren toch een plankje “boeken over boeken” ontstaan, een beetje tegen wil en dank. De reserve die ik heb ten opzichte van het genre maakt dat ik zelden tot nooit gericht zulke boeken koop. Ik loop er tegenaan, veelal tegen een al te aantrekkelijke prijs, en dan gaan ze toch mee naar huis. Dit “aankoopbeleid” heeft als gevolg dat er in de collectie en dus in onderstaand overzicht een zekere willekeur zit, maar gek genoeg lichten bijna alle interessante kanten van het boek als boek even op.
Lees verder